Reply To: Johann Christoph Schmidt/Johan Christoffel Smith

[Peter Smith]

Hallo Dewi,
Bedankt voor je reactie
Zoals ik al eerder schreef weten we niet waarom men het toen zo deed. Mijn vermoeden is dat men de schrijfwijze niet als Engels of Duits ervoer maar eerder als een schrijfwijze voor de naam Smit in een vreemde taal; ook voor personen uit Scandinavië gebruikte men de naam Smith. Ik denk overigens niet dat men de naam gewijzigd heeft zoals je schrijft, dat veronderstelt immers dat er een vaste naam was, gestaafd door een doopbewijs. In die tijd schreef men de naam zoals men hem hoorde én gewend was, met alle verhaspelingen van dien.
Misschien had men in de Nederlanden de ervaring dat de naam Smit in de Duitstalige gebieden op meerdere manieren geschreven kon worden zodat men een uniforme schrijfwijze toepaste?

Wikipedia leert me dat bijvoorbeeld Schmitz in het Rijnland veel werd gebruikt, Schmitt in Rijnland-Palts, Schmid in Beieren, maar er zijn er nog meer: Smidt Schmidt, Smitt, Schmeitz, Schmeits Schmeitz, Smeitz en ga zo maar door. Eigenlijk ben ik wel blij met de uniforme schrijfwijze als je bedenkt hoeveel Duitstalige varianten er zijn.
In ieder geval was in de Nederlanden het fenomeen: ‘Duitse Schmitt/Schmidt etc. schrijven als Smith’, wijdverbreid. In de ondertrouwregisters van Amsterdam, Utrecht en Rotterdam kom ik volop voorbeelden tegen. In Duitse databases van nu nauwelijks, als je het aantreft is de naam duidelijk Brits van oorsprong, of zijn het gevallen uit het (Nederlandstalige) deel van Rijnland.
Het gebruik was bij de VOC ook niet in beton gegoten. In de VOC archieven vind ik de naam van Johan Christoffel Smith soms geschreven als Smit, één keer Schmitt, maar meestal als Smith.

Wat er ook nog doorheen liep was het taalcontinuüm. De dialecten in de Nederlanden en de Duitse taalgebieden stonden dichter bij elkaar dan nu en het is moeilijk te zeggen waar het éne dialect ophield en het andere begon. De Nederduitse dialecten in de oostelijke Nederlanden en de Noord Duitse laagvlakte vormden eigenlijk één groot taalgebied. Taal moet voor Johan Christoffel Smith geen barrière zijn geweest, aangezien hij volgens de oudste VOC bronnen, die heb ik gezien, afkomstig was uit ‘bruijtenborn’ of ‘buijtenborn’ of ‘buijtenbron’ (de plaats werd op meerdere manieren geschreven) in ‘Meklenburg’. Ik weet niet waar de plaats precies ligt, maar Mecklenburg behoort tot het Nederduitse taalgebied. Ik zie dat jij verondersteld dat hij uit Breitenbrunn in het Erzgebirge kwam. Dat lijkt strijdig te zijn met de mededeling dat hij uit ‘Meklenburg’ afkomstig was.

Groetjes,

Peter