Met de publicatie in mei dit jaar van de wapens van de Indische families Toorop, d’Adelhart Toorop en De Adelhart Toorop in Gens Nostra zijn deze familiewapens, ontworpen in 1974, nu officieel geregistreerd. De leden van deze drie gerelateerde families, die zich onderling de Tooropjes noemen, zijn talrijk. Dat bleek bijvoorbeeld vorig jaar bij de Toorop Kumpulan waar 160 nazaten van stamvader Abraham Toorop bij elkaar kwamen. Veel Indische Nederlanders [zelfs de schrijver dezes] zijn op een of andere manier gerelateerd aan de families. Bij het niet-Indische publiek is de familie Toorop vooral bekend vanwege de schilders Jan en Charley Toorop.
We vragen initiatiefnemer en ontwerper van de drie wapens, Paul Rudy (Ruud) d’ Adelhart Toorop naar het hoe en waarom van deze heugelijke gebeurtenis.
Er zijn drie wapens geregistreerd van de drie gerelateerde families Toorop, de Adelhart Toorop en d’ Adelhart Toorop. Kunt u iets vertellen over de ontstaansgeschiedenis?
Het voeren van een familiewapen is in Nederland sinds mensenheugenis vrij geweest voor zowel de gewone burger als de adel. Dat het voeren van een wapen een voorrecht van adellijke families zou zijn is nog steeds een grote misvatting. Hoewel de adel is begonnen met het voeren van een familiewapen, kan in navolging ieder gewone burger dat doen. Het is nooit een exclusief recht voor de adel geweest, mits het maar niet hetzelfde is als een al bestaand familiewapen. Het moet uniek zijn en niet te verwarren is met een ander familiewapen.
Uit onderzoek naar de Toorop’s uit Nederlands Indië is niet gebleken dat deze Toorop’s in het verleden familiewapens hebben gevoerd. Toch heel vreemd omdat men in de 19e eeuw wel druk doende was met het voeren van dubbele namen. Een bijbehorend familiewapen zou het geheel hebben gecompleteerd.
Daarom heb ik in 1974 het initiatief genomen in deze lacune te voorzien en heb de familiewapens voor de Toorop’s (zonder en met de prefixen de Adelhart/ d’ Adelhart) uit Nederlands Indië gecreëerd.
Waarom heeft de registratie 40 jaar op zich laten wachten?
De Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) werd in 1944 opgericht en had in 1974 een bescheiden plaats in het historisch pand van het Burgerweeshuis Naarden. Het ging er hartelijk en gemoedelijk aan toe en iedereen was behulpzaam. Daar heb ik de door mij ontworpen familiewapens gedeponeerd en verkeerde ik in de veronderstelling dat deponeren gelijk was aan registreren. Toen ik in 2015 opnieuw lid werd en vroeg om het inschrijvingsnummer van de familiewapens kon men niets vinden. Maar op grond van mijn overtuiging dat ik de familiewapens destijds in 1974 bij de NGV had gedeponeerd, heeft het bestuur van het Nederlands College Heraldiek besloten dat de familiewapens al vanaf 1974 geldig waren en zijn zij alsnog in 2016 met de nummers: NRF 2016.242 | NRF 2016.243 | NRF 2016.244 in het Wapenboek ingeschreven.
Kunt u iets vertellen over de drie ontwerpen, de verschillen en overeenkomsten daartussen?
Voor de familiewapens van de Toorop’s is als basiskleur blauw gekozen. Blauw staat voor Indo’s symbolisch voor de geuzennaam “blauwe”, waar gemengdbloedigen uit Nederlands Indië voor werden uitgescholden. Bovendien was stamvader Abraham Toorop in de VOC-tijd indigomaker, maker van blauwe kleurstof dus.
De burchttoren die aanwezig is op alle drie wapens legt een relatie met de toren van de burcht van de Lords of the Manor of Thorp in Engeland, waar waarschijnlijk de eerdere oorsprong van de familie ligt. Ook legt hij een verbinding met de toren van het fort Japara waar Abraham Toorop geschutscommandant was. Ten derde klinkt in Toorop ook de uitdrukking de toren op.
De twee Toorop familiewapens met Adelhart in de dubbele naam zijn voorzien van een gouden hart als sprekend element.
Bij het wapen van de Adelhart Toorop zijn in het eerste en vierde kwartier drie gouden paalstukken getekend, deze zes paalstukken representeren de zes oudste mannelijke de Adelhart Toorop’s, die na de repatriëring naar Nederland zijn gekomen. Deze eerstelingen zijn: Johan Dirk (1920), Freddy (1931), Max Ronald (1931), Henny Marcel (1933), Maurits (1939) en Errold Anthonius Gregory (1942).
Bij het wapen van d’ Adelhart Toorop wordt een verbrede paal met de gouden burchttoren geflankeerd door twee gouden stukken; deze gouden stukken representeren de twee oudste mannelijke d’ Adelhart Toorop’s die na de repatriëring naar Nederland zijn gekomen. De eerstelingen zijn: Romeo Alexis (1904) en Guillaume Pierre (1907).
Worden de drie wapens door de families veel gebruikt?
Door digitalisering, internet en de grote Toorop kumpulan op 3 september 2017 waarbij 160 nazaten, vrouwelijke en mannelijke, van stamvader Abraham Toorop zijn de familiewapens massaal in gebruik genomen, bijvoorbeeld door middel van aankoop van familiewapens op tegels en wapenbrieven die op de Toorop kumpulan te koop werden aangeboden.
Wat is volgens u de meerwaarde van een officiële registratie?
Door een officiële registratie wordt duidelijk dat het familiewapen aan alle heraldische eisen voldoet. Het wapen heeft dan de heraldische toets doorstaan en voldoet aan eisen van geschiedkunde, heraldiek, esthetiek en rechtmatigheid. Het wapen wordt op een wapenbrief gezet met een officieel inschrijvingsnummer en officieel wordt gepubliceerd in het Heraldisch Tijdschrift van het Nederlands College Heraldiek en het maandblad Gens Nostra van de Nederlandse Genealogische Vereniging. Hierdoor wordt voorkomen dat dezelfde of bijna dezelfde wapens ontworpen zullen worden.
Hebt u advies voor andere Indische families die er over denken een familiewapen te laten registreren?
Registreren van een familiewapen heeft iets plechtigs, zoals bij een geboorte van een kind die bij de Burgerlijke Stand wordt ingeschreven.
Registreren, gewoon doen! Iedereen heeft het recht om een familiewapen te voeren, ook Indo’s. Voor mij hoort bij elke familienaam een familiewapen: naast het woord ook een beeltenis. Woord en beeld: beeldtaal is om te verbeelden wat zich niet verwoorden laat.
Denk goed na over de beeltenis op het schild, niet teveel poespas. Het moet een waardige symbolische voorstelling van de familie zijn. Voor Heraldisch Advies en Begeleiding Registratie van Familiewapens kun je terecht bij het Nederlands College Heraldiek. Zij geven advies over wapens in het algemeen, wapenontwerp, uitvoering, toepassingen en registratie. Je kunt zelf ontwerpen of dit laten doen door een heraldisch tekenaar.
Mogen alleen familieleden uit de mannelijke lijn deze wapens voeren?
Nee, iedereen die de naam draagt en afstamt mag deze wapens voeren, of ze nu via de mannelijke of vrouwelijke lijn afstammen. Wat dat betreft passen deze wapens in deze tijd, waar het niet vanzelfsprekend is dat de familienaam van vader op kind wordt doorgegeven. Volgens oud gebruik kunnen familiewapens ook door personen worden gebruikt die een andere naam hebben als er een familierelatie bestaat via de moeder of de vader.
